Beliniacy nad Nidą

Beliniakami od nazwiska swego dowódcy był nazywany 1 Pułk Ułanów Legionów Polskich. Pułk powstał z utworzonego 13 sierpnia 1914 przez Władysława Zygmunta Belinę-Prażmowskiego 140-osobowego szwadronu ułanów w oparciu o pierwszy 7-osobowy patrol konny, awangardę przemarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej 6 sierpnia 1914.
Podczas walk nad Nidą dywizjon „Beliny" rozkwaterował się w Zagaju (dowództwo i jeden szwadron) oraz w Kawęczynie (dwa szwadrony). W okresie od początków marca do 10 maja, ułani pełnili kolejno szwadronami, zmieniającymi się co 10 dni, służbę w okopach nad Nidą pod Sobowicami. W trakcie działań nad Nidą następowały zmiany obsady na poszczególnych odcinkach frontu i miejsc zakwaterowania.
7 maja 1915 r. Wacław Sieroszewski złożył z Zagaja następujący raport:
"Obecnie stan służby dywizjonu Beliny wynosi 366 ludzi; wtem liniowych: 12 oficerów, 56 podoficerów, 269 szeregowców. Sanitariuszów: ofic. 2, pod- ofic. 3, szeregowców 4. W taborze 1 podoficer i 19 szeregowców. Dywizjon ma własny telefon. Kancelaryę prowadził wachmistrz Helgut-Tarnasiewicz, obecnie objął ją wachmistrz Węglewski. Belina ma prócz tego dwóch adiutantów: Antoniego Jabłońskiego i Wacława Sieroszewskiego. I-ym szwadronem dowodzi porucznik G. Dreszer, II-gim szw. por. Stanisław Skotnicki, Ill-cim szw. por. Janusz Głuchowski. (Z bojów Brygady Piłsudskiego. 1915)

W tym temacie chciałbym przedstawić z Waszą pomocą sylwetki Beliniaków stacjonujących w naszym regionie.

Marku,
świetny wątek, a z cytowanego raportu wynika, że będzie o kim pisać, biorąc pod uwagę ,,stan służby dywizjonu Beliny". Wiele nazwisk zawierają chociażby publikacje , o których pisalismy niedawno. Dziś proponuję do spisu :

mjr Roman Starzyński (1890-1938)- autor publikacji: Cztery lata wojny służbie komendanta: przeżycia wojenne 1914-1918, Warszawa 1937, w której zawarł m.in. opis potwierdzajacy entuzjazm mieszkańców Jędrzejowa w sierpniu 1914 okazywany wkraczajacej Pierwszej Kompanii Kadrowej.

Po I wojnie swiatowej był oficerem WP do 1929 r., a następnie został dyrektorem Polskiej Agencji Telegraficznej, odkomenderowanym przez Marszałka na to eksponowane stanowisko wprost z armii. W latach 1935-1938 naczelny dyrektor Polskiego Radia.

polona.pl/item/cztery-lata-wojny-w-sluzb...,NDMxNTMyNzA/6/#item

W powyższym źródle opisuje m.in.powrót do I Brygady ze służby wywiadowczej, pobyt w Jasionnej oraz majątku Zagaje. Według tego autora inicjatorem publikowania wspomnień żołnierzy I Brygady był gen.T.Kasprzycki.

Roman Starzyński w okresie walk nad Nidą nie był wprawdzie Beliniakiem- dotarł tu już z Radomska około 17 maja, gdy Beliniacy wyruszyli już w okolice Staszowa.W Jędrzejowie bywał jednak często, minimum trzykrotnie, za każdym razem bardzo ciepło wspominając nasze miasto, jego gościnnych mieszkańców i okolice.

W spisie legionistów na stronie Muzeum Piłsudskiego w Sulejówku informacja- II baon 1.pp.I Brygady

Krzysiek, w końcowej części wątku Pamięć o legionach dodaliśmy z Markiem 112 sporo fotografii, przy czym ja tylko w formie linków, gdyż nie jestem pewna czy to domena publiczna, są tam także zdjęcia z Austriackiej Biblioteki Narodowej. Może warto je przenieść do tego wątku?

Są tam także wymienione publikacje traktujące bezpośrednio o temacie.

Automobil widoczny przed dworem w Zagaju został również utrwalony na zdjęciu które opublikował Krzysiek.Zdjęcie wykonano na rynku w Jędrzejowie, przed domem Przypkowskich ( ten po lewej stronie ) poznałem po felgach

Bieliniacy ułani chłopcy malowani myślę .że okolice i same Zagaje tez

Realizując pomysł pokazania żołnierzy Bieliny i ich losów na początek dowódca II szwadronu późniejszy generał Stanisław Skotnicki.
pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Grzmot-Skotnicki

zbc.uz.zgora.pl/dlibra/doccontent?id=8171

A oto żartobliwa, urocza karykatura wyżej wym. Beliniaka...podobny? autor Henryk Hertz- Barwiński

Wcześniej Marek wspomniał że większość zdjęć może być wykonana w Zagaju, potwierdzać to może rodzaj materiału z którego wykonane są różne elementy na zdjęciach. Na zamieszczonym przeze mnie zdjęciu jest murek najprawdopodobniej zrobiony z kamienia zwanego opoką który był dość powszechny w budownictwie w Zagaju aż do lat 50. www.biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/dlibra/...s=1&ver_id=&lp=3&QI=

Ciekawych informacji o życiu Beliniaków w Zagaju można się dopatrzeć analizując piosenkę "Siedzimy tu w Zagaju"
Pojawia się w niej postać Wacława Serwicha (pseudonim Serwik). Urodzony w 1888 w okolicach Zawiercia. W 1909 r. wcielony do wojska rosyjskiego, Po wybuchu I wojny światowej został skierowany na front, skąd zdezerterował do Legionów, wstąpił do 1 Pułku Ułanów i został ordynansem konnym Beliny Prażmowskiego.
wykaz.muzeumpilsudski.pl/wykaz-legionist...onista/22081-serwich

por.Franciszek Pększyc-Grudziński( 1891-1915 ), student polonistyki, dowódca kompanii i batalionu, uczestnik wszystkich walk nad Nidą, pozostawił Zapiski oprac .przez Juliusza Kadena- Bandrowskiego. Zapiski kończą się 2 czerwca 1915 r. Następnego dnia ginie pod Modliborzycami, mając zaledwie 24 lata...Kaden pisze o nim :,,Nie dał się, śmiertelnie ranny w głowę , wziąć żywcem, postrzałem w serce przerwał swoje życie."Jakkolwiek nie był ułanem Beliny ( przydział 1.pp LP) , godny jest odnotowania w spisie jako uczestnik walk nad Nidą.

Ciekawostka -z powodu odniesionych ran przebywał w szpitalu w Jędrzejowie, skąd...uciekł i już 27 maja 1915 r. meldował się w sztabie. Kolejnego dnia był już w okopach koło wsi Żerniki.

access.bl.uk/item/viewer/ark:/81055/vdc_...=-232%2C0%2C3688%2C2

wykaz.muzeumpilsudski.pl/wykaz-legionist...onista/19334-pekszyc

Zdjęcie porucznika w krótkiej broszurze opisującej jego czyny pt.Legionista ,s.3
www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/doccontent?id=1241

I jeszcze Marsz żałobny: na śmierć kapitana brygady....
polona.pl/item/marsz-zalobny-na-smierc-k...,MTY3ODkwNDY/3/#item