Wincenty Mróz

w latach 1919-1922 poseł Sejmu Ustawodawczego z ramienia Polskiego Stronnictwa Ludowego `Wyzwolenie`

Każdą historię i historię każdego z nas można opisać z innej perspektywy. Z perspektywy czasu, z perspektywy przestrzennej, z perspektywy nacechowanej pozytywnie lub negatywnie, z perspektywy świadka, kobiety lub mężczyzny, ale i z tej najbardziej subiektywnej perspektywy – z perspektywy rodziny.

Chociaż zdaję sobie doskonale sprawę z tego jak trudne to zadanie, postaram się opowiedzieć Wam historię mojego pradziadka Wincentego Mroza – z mojej perspektywy. Wiedza jaką na ten temat posiadam opiera się niemal w całości na przekazach mojego dziadka Zygmunta Mroza, który był najmłodszym synem Wincentego Mroza, oraz na różnego rodzaju publikacjach. Z tego też powodu rozpocznę klasycznie, w stylu encyklopedycznym.

Wincenty Mróz urodził się 6. września 1863 roku w Mierzawie, malowniczej miejscowości położonej w powiecie jędrzejowskim. W tych okolicach pozostał przez całe swoje życie, zakładając rodzinę i dom z Teklą Budziosz. Był człowiekiem bardzo bystrym i uzdolnionym, którego szybko zauważono i doceniono jako aktywnego działacza społecznego. Działalność tę rozpoczął w mleczarni „Ognisko” w Krzcięcicach, której był długoletnim prezesem, oraz w Okręgowym Związku Kółek Rolniczych w Jędrzejowie. Był także ściśle związany z propagowaniem i kolportażem gazet o tematyce społeczno-rolniczej oraz z konspiracyjnie działającą Polską Organizacją Wojskową powstałą z inicjatywy Józefa Piłsudskiego.

W 1916 roku oddał swój dom dla użytku Szkoły Ludowej. Dokładnie w tym samym roku na terenie powiatu jędrzejowskiego powstał pierwszy ruch Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”, w którego organizację Wincenty Mróz zaangażował się od samego początku. 26. stycznia 1919 roku z ramienia Polskiego Stronnictwa Ludowego zgłoszono jego kandydaturę w pierwszych wyborach do Sejmu Ustawodawczego Rzeczpospolitej Polski. Jak się potem okazało był to strzał w dziesiątkę, ponieważ zarówno on jak i jego kolega Andrzej Waleron uzyskali przewagę w wyborach nad partiami endeckimi.

W czasie kadencji Sejmu Ustawodawczego Wincenty Mróz jako poseł brał czynny udział w uchwalaniu ważnych ustaw oraz w zatwierdzeniu 17. marca 1921 roku nowej Konstytucji zwanej "marcową", która ustalała, że Sejm i Senat jest władzą ustawodawczą a władzę wykonawczą pełni rząd na czele z Prezydentem Rzeczpospolitej Polski. Również w tym samym roku Wincenty Mróz jako poseł na Sejm podjął inicjatywę budowy drewnianej szkoły w Mierzawie. W ramach działań klubu poselskiego PSL "Wyzwolenie" w czasie kadencji Sejmu zgłosił 5 interpelacji rozpatrzonych na obradach sejmowych.

Wincenty Mróz zmarł 29. listopada 1945 roku, przeżywszy 82 lata.

A jaki był prywatnie? Niestety nigdy nie dane było mi go poznać osobiście, ale ponieważ niedaleko pada jabłko od jabłoni, myślę, że był człowiekiem wielkiego i szlachetnego serca. Wychował mojego dziadka Zygmunta Mroza na niezwykłego człowieka, który jak jego bracia i siostry kontynuował wszelkie inicjatywy społeczne zapoczątkowane przez Wincentego. Dla przykładu w 50 lat po rozpoczęciu budowy drewnianej szkoły w Mierzawie Zygmunt Mróz wraz z Mirosławem Pawlakiem rozpoczęli budowę nowej szkoły zgodnej z nowymi standardami.

Z mojej perspektywy, z perspektywy wnuczki, byli to ludzie (a właściwie zgodnie z zasadą non omnis moriar, są to ludzie), którzy zawsze najpierw myśleli o innych, pokazywali, co oznacza prawdziwy patriotyzm, i ten lokalny i ten państwowy, co oznacza miłość we wszystkich wymiarach: rodzinnym, społecznym, krajowym. A jaka moja w tym rola? Powtarzając za Tomaszem Mannem: „Dzieci i wnuki przypatrują się, ażeby podziwiać, a podziwiają, aby się uczyć i kształcić w sobie to, co drzemie w nich jako odziedziczone cechy.”

Wincenty Mróz wraz z żoną Teklą z d. Budziosz (w środku fotografii) w otoczeniu rodziny, rok 1927

opracowanie:Malwina Fendrych