Mierzejewscy herbu Szeliga

Przemówienie prof.dra Ottona Czeczotta (1842-1924) na posiedzeniu Związku polskiego lekarzy i przyrodników w Petersburgu 21 marca 1908r o zmarłym właśnie w Paryżu luminarzu nauk medycznych Janie Lucjanie Mierzejewskim, urodzonym w Jędrzejowie 10 lutego 1838 roku , dało bodziec do rozważań o losie jego rodziny.
( przemówienie zamieszczone w "Nowinach Lekarskich", zeszyt 7, Poznań w lipcu 1908, Rok XX, str. 63-65).
Kim byli Mierzejewscy?
Otóż nieoceniony Zygmunt Gloger podaje, że ich rodowym gniazdem było Mierzejewo, jeszcze w XIX w. wieś szlachecka, w ostrołęckim powiecie, guberni łomżyńskiej Królestwa Polskiego. Wg jego informacji z 1878 r, Mierzejewo zmieniło nazwę na Bobin w powiecie ostrołęckim woj. mazowieckiego.
Dalej Z.Gloger uszczegóławia, że Mierzejewscy (Mierzejowscy) herbu Szeliga już od XV w. zamieszkiwali w swej własności. Ród szczyci się dwoma senatorami.
Pierwszy Walenty Kazimierz ( zm.1737) kasztelan zakroczymski.
Drugi Andrzej Krzysztof ( zm. po 1748) kasztelan sochaczewski i konarski łęczycki ( pierwotnie słowo ' konarski' oznaczało koniuszego).
Z kolei prof. Czeczott podaje ojca Pawła , długoletniego rejenta sądowego w Lublinie, zmarłego w 1876 r.
Skąd zatem Paweł Mierzejewski z rodziną ( żona Janina Rozalia z Wróblewskich, córka generała wojsk polskich i synowie Kazimierz oraz Stanisław) przybył do Jędrzejowa, gdzie brzemienna małżonka powiła trzeciego syna Jana?
Znalazłam na stronie powstania styczniowego, że powstaniec Kazimierz Mierzejewski h.Szeliga urodził sie w Stopnicy ( Królestwo Polskie), był wówczas studentem, służył jako szeregowiec w oddz.Czachowskiego i walczył we wszystkich bitwach. Był ranny w nogę.
Byłbyż to starszy brat psychiatry Jana Mierzejewskiego? Trop wskazuje na niego.
Wprawdzie w życiorysie Jana jest wzmianka o śmierci powstańczej w 1863 jego młodszego brata Pawła, ale mogli obaj bracia ruszyć do boju, a najmłodszy zginął.
Tu dygresja, niewykluczone, że Kazimierz i Paweł spotkali się z moim przodkiem , dwudziestoletnim Edmundem Grzegorzem Szczecińskim , który zginał w bitwie pod Bodzechowskim lasem 16 grudnia 1863 r.
Pytanie, czy do Jędrzejowa ojciec Jana, Paweł przybył za pracą i jak długo tu przebywał? Tego nie wiem, choć to prawdopodobne, może ktoś z Was znajdzie jeszcze jakiś ślad jego bytności w Jędrzejowie, ówcześne lubelskiej guberni oprócz daty urodzin syna 10 II 1838 ?

Znalazłam właśnie jeszcze jednego z rodu, syna Stanisława, być może jednego z bratanków psychiatry Jana.
(Przypomnijmy, że Jan Lucjan Mierzejewski miał dwóch starszych od siebie braci, Kazimierza i Stanisława, obaj zostali urzędnikami, oraz młodszego Pawła, który poległ w powstaniu styczniowym).
Artysta dramatyczny, polski aktor filmowy i teatralny, śpiewak operetkowy- tenor., porucznik AK, żołnierz Powstania Warszawskiego. Ur.7.10.1887 r, zm. 7.10.1980.
Jak miał na imię ?

Oj, nie chce się nikomu poszukać imienia Mierzejewskiego, odtwórcy roli Ordynata Michorowskiego w filmie z 1926 r. "Trędowata" ?
Poszukajcie w necie i niech ktoś się odezwie.

Tymczasem odnalazłam ślady rejenta Pawła Mierzejewskiego, ojca urodzonego w Jędrzejowie Jana Lucjana.

Notariusze tworzyli wiele akt , a te są oczywiście nadal przechowywane w archiwach.
Na tej podstawie łatwo ustalić dokąd rodzina Mierzejewskich wyjechała z Jędrzejowa.

Otóż w latach 1859-1865 Paweł Mierzejewski prowadził już kancelarię notarialną w Piotrkowie Trybunalskim, ale od 1866 do 1875 w Staszowie, więc niewątpliwie zabrał tam żonę. Najmłodszy jego syn (też Paweł ) zginął jak wiadomo w powstaniu 1863 r. Dla ostrożności rodzina zmieniła więc miejsce zamieszkania i otoczenie.
Pozostali synowie mogli zostać rozesłani do szkół jeszcze gdzie indziej, np. Jan pobierał nauki w Lublinie, a następnie w Petersburgu ( wypada pamiętać, że w Królestwie Polskim po powstaniu listopadowym car pozamykał większość wydziałów na nielicznych wyższych uczelniach).
Jak widać, skoro Paweł Mierzejewski w 1875 r. pracował w Staszowie, a zmarł w roku następnym w Lublinie, to nie mógł tam być wieloletnim rejentem, jak w nocie pośmiertnej jego syna Jana w 1809 r twierdzi prof. Czeczott. Ot, nieścisłość, być może poczyniona ze względu na sytuację ogólną.

Aktor Mierzejewski miał na imię Bolesław pisze o nim Wikipedia

pl.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw_Mierzejewski

W 1840 roku w Jędrzejowie Pawłowi Mierzejewskiemu rodzi się jeszcze jeden syn - Teofil Julian.
Załączam akty urodzenia Teofila i Jana.

Dziękuję pięknie obojgu ! Strzał w dziesiątkę!
Lechu, Stanisław i jego syn Bolesław oraz Zbigniew (syn Bolesława) spoczywają na Starych Powązkach w Warszawie ( kwatera 198-IV-13/14).
Bolesław ( pseudonim Szeliga) razem z synem Zbigniewem walczyli w Powstaniu Warszawskim, a wyszli z ludnością cywilną, szczęśliwie unikając hitlerowskich obozów.
Po wojnie aktor Bolesław pracował i mieszkał w Katowicach - Brynowie. Był wciąż znanym i poważanym nestorem scen polskich.
Napisał wspomnienia pt. Maraton z Melpomeną, wyd.Śląsk 1980. Zmarł w wieku 93 lat, w swoje urodziny, 7.10.1980 r tamże.

Wdzięczna publiczność zawiesiła w październiku 2007 r. tablicę pamiątkową na domu mieszkalnym Mierzejewskiego przy Gliwickiej 9.

Martyno miła, czym Ci się odwdzięczę?
Tyle odkryć uczyniłaś, że postaramy się odszyfrować zapisy z księgi metrykalnej. Nareszcie konkrety;)

W obu aktach zapisano, że Mierzejewscy mieszkali w Jędrzejowie pod nrem 72. Ciekawe, gdzie to było w 1838 i 1840 roku? Czy jest wgląd w mapy z tamtego okresu?

Ponadto napisano, że ojciec chłopców był wówczas podsędkiem sądu pokoju w Jędrzejowie, a więc na drodze kariery prawniczej.

I mamy koleje odkrycie. Chodzi o datę narodzin Jana z aktu nr 65.
Akt głosi ( zaraz po numerze domu zamieszkania) , jeśli poprawnie odczytuję ósmy wers:

"... piątym lutego roku bieżącego o godzinie piątej z rana urodzone z Mał-żonki...", czyli wcale nie 10 lutego?

Porównując oba akty zauważmy, że podano jakoby obaj synowie urodzili się o godz. piątej rano, ale akta spisywane były kilka tygodni po porodach, pewnie zaraz po chrztach dzieci.
Widać różnicę w zwyczajach między ludźmi prostymi, którzy przynosili dziecko do chrztu tego samego lub następnego dnia po urodzeniu a miejscową elitą, która dopełniała obowiązku rejestracji z pewnym opóźnieniem, bo i na chrzciny proszono często przedstawicieli okolicznego ziemiaństwa.

Czy ktoś pomógłby mi w odczytaniu świadków z obu aktów?
Jeden to Karol Beordo (?)
podporucznik z komendy ( grenadierów /) lat 45,
drugi Ksawery Preufs (?) , kom. (tu jakaś funkcja, dla mnie nieczytelna )....

Krajanko, Karol Berdo, Ksawery Preuss.
Resztę napiszę później. Muszę się przyjrzeć, a teraz będąc w podróży i korzystając z telefonu to nie takie proste

Jędrzejów
65
Działo się w mieście Jędrzejowie dnia osiemnastego marca tysiąc osiemset trzydziestego ósmego roku o godzinie czwartej po południu stawił się Paweł Mierzejewski podsędek powiatu jędrzejowskiego lat czterdzieści dwa liczący w obecności świadków Karola Berdo podporucznika z komendy inwalidów lat czterdzieści pięć oraz Xawerego Prauss ingeniora* komunikacji lądowej lat trzydzieści dwa liczących i okazał nam dziecię płci męskiej w Jędrzejowie pod numerem siedemdziesiąt dwa w dniu dziesiątym lutego roku bieżącego o godzinie piątej z rana urodzone z małżonki jego Rozalii z Wróblewskich lat trzydzieści sześć mającej, katolików. Dziecięciu temu na Chrzcie Świętym odbytym nadane zostały imiona [Józef]** Jan. Rodzicami chrzestnymi byli Xawery Prauss i Teofila Berdo. Akt ten stawającym przeczytany przez nas przez ojca dziecięcia i przez świadków podpisanym został.
[podpisy]

* inżyniera
** Imię Józef zostało wykreślone, następnie zapisane na marginesie jako poprawka.

Jędrzejów
110
Działo się w mieście Jędrzejowie dnia ósmego czerwca bieżącego roku* o godzinie piątej z południa stawił się Paweł Mierzejewski katolik podsędek Sądu Pokoju Powiatu Jędrzejowskiego mający lat czterdzieści trzy w obecności Stanisława Adamskiego byłego majora Wojsk Polskich lat czterdzieści pięć i Dominika Bolechowskiego obywatela miasta Jędrzejowa lat czterdzieści liczących zamieszkałych w Jędrzejowie i okazał nam dziecię płci męskiej, urodzone w Jędrzejowie pod numerem siedemdziesiąt dwa na dniu dwudziestym trzecim maja bieżącego roku o godzinie piątej rano z jego małżonki Rozalii z Wróblewskich lat trzydzieści osiem mającej. Dziecięciu temu na Chrzcie Świętym odbytym w dniu dzisiejszym nadane zostały imiona Teofil Julian. Rodzicami chrzestnymi byli Michał Lenicki jeneralny plenipotent dóbr Motkowice i Wodzisław z Teresą Jordan dziedziczką dóbr Przybenice. Akt stawającym przeczytany wraz z ojcem i świadkami podpisany.
Zygadłowicz Hieronim proboszcz jędrzejowski, Paweł Mierzejewski [+ podpisy świadków]

* 1840r.

Znalazłam jeszcze akt ślubu Stanisława Mierzejewskiego i Anny Krzyszkowskiej.
Slub odbył się w Katedrze w Kielcach 8 lipca 1865 roku.

Stanisław Mierzejewski - kawaler, lat 29, syn Pawła byłego sędziego Trybunału Cywilnego w Lublinie, Emeryta i Rejenta Kancelarii Okręgu Piotrkowskiego i Rozalii z Wróblewskich małżonków Mierzejewskich zamieszkałych w Piotrkowie Trybunalskim, pisarz Sądu Pokoju Okręgu Kieleckiego, urodzony w Chęcinach, zamieszkały w Kielcach.

Anna Krzeszowska - panna, lat 19, córka Ludwika patrona przy Trybunale Cywilnym w Kielcach i dziedzica dóbr Bebelno i Lucyny z Borkowskich małżonków Krzyszkowskich zamieszkałych w Kielcach, urodzona i zamieszkała w Kielcach.

Świdkowie: Eustachy Dobiecki - Radca komitetu dyrekcji Towarzystwa Kredytowego i dziedzic dóbr Łopuszno, zamieszkały w Łopusznie, lat 56 oraz Antoni Turski Sędzia Pokoju Okręgu Kieleckiego, dziedzic dóbr Kluczewsko, zamieszkały w Kluczewsku, lat 56.

Martyno, dzięki serdeczne, przyłożyłaś się solennie do wyświetlenia zagadki, z którą wspólnie się mierzymy, a mianowicie:
Skąd przybył do Jędrzejowa Paweł Mierzejewski z rodziną i jaka była droga kariery urzędniczej tego człowieka?
Z przedstawionych dokumentów i innych źródeł wynikałoby , że:

Pierwszy syn Karol urodził mu się w Stopnicy w 1834 roku, która wówczas mieściła instytucje adm. państwowej stopnia powiatowego.

[ Przyznam, że dokumenty USC ze Stopnicy z roku 1834 spłonęły, bodaj podczas II wojny i jest kłopot. Jak widzę nie opracowano dokładniej akt zastępczych (chodzi o zespół archiwalny nr 40/0: Sąd Pokoju w Stopnicy 1823-1876, w dziale:Instytucje ochr. prawa i wymiaru sprawiedliwości, co by wiele pomogło Stopnicy , a i nam też odjęłoby trosk).
W Stopnicy pracował więc albo w Sądzie Pokoju, w hipotece, albo może u notariusza, np. Felicjana Zagrodzkiego, wtedy urzędującego ( wg pozostawionych akt w latach1825-1837).]
Następnie - Chęciny, gdzie w 1836 r. rodzi się drugi syn Stanisław.
Z Jędrzejowa Paweł Mierzejewski, podsędek Sądu Pokoju Powiatu Jędrzejowskiego ( na pewno w latach 1838-40 ), wyruszył do Lublina, gdzie awansował, dosługując się emerytury jako sędzia Trybunału Cywilnego ( wysoka funkcja w hierarchii administracji cywilnej!).
Następnie, już jako emeryt, od 1859 r. prowadził kancelarię notarialną w Piotrkowie Trybunalskim ( są tamtejsze akta notarialne za lata 1859-1865)
Po ślubie w Kielcach syna Stanisława w 1865 r. przeprowadził się do Staszowa, (o czym znów świadczą akta notarialne za lata 1866-1875, ze Staszowa właśnie.)
Zmarł w 1876 roku. Nie wiemy nadal, gdzie.
Nadal tajemnica okrywa liczbę jego synów. Miał ich czterech, czy pięciu? Istnienie jednego z nich, Teofila Juliana, właśnie odkryła Martyna.